• ibhanile0823

 

 

Ukusuka kwipakethe emdaka egubungela uluntu oluncinci lwase-Asia-mpuma ukuya kwinkunkuma efumba kwizityalo ukusuka e-US ukuya eOstreliya,

Ukuvalwa kweTshayina ekwamkeleni iplastiki esetyenzisiweyo yehlabathi kuphose iinzame zokuphinda zisetyenziswe kwisiphithiphithi.

Umthombo: AFP

 Xa amashishini okurisayikilisha atsalela eMalaysia, uqoqosho lwabantsundu lwahamba nawo

 Amanye amazwe aphatha ukuvalwa kweTshayina njengethuba kwaye akhawuleza ukuziqhelanisa

okanye iminyaka, i-China yayiyeyona ndawo iphambili yokusingwa kwerabha enokurisayikilishwa

 Ukusuka kwipakethe emdaka egubungela uluntu oluncinci lwase-Asia-mpuma ukuya kwinkunkuma efumba kwizityalo ukusuka e-US ukuya e-Australia, ukuvalwa kweTshayina ekwamkelweni kweplastiki esetyenzisiweyo yehlabathi kubangele iinzame zokuphinda zisetyenziswe kwisiphithiphithi.

 

Kangangeminyaka emininzi, iChina yathatha isambuku seplastikhi esilahliweyo kwihlabathi liphela, ilungisa uninzi lwayo kwizinto ezikumgangatho ophezulu ezinokusetyenziswa ngabavelisi.

Kodwa, ekuqaleni kuka-2018, ivale iingcango zayo phantse kuyo yonke inkunkuma yeplastiki yangaphandle, kunye nezinye izinto ezininzi ezinokuphinda zisetyenziswe, ngeenzame zokukhusela okusingqongileyo kunye nomgangatho womoya, eshiya amazwe aphuhlileyo ezama ukufumana iindawo zokuthumela inkunkuma yabo.

“Kwakungathi yinyikima,” utshilo uArnaud Brunet, umalathisi jikelele weqela lemizi-mveliso eseBrussels, iBureau of International Recycling.

“I-China yayiyeyona ntengiso inkulu yezinto ezinokuphinda zisetyenziswe.Ibangele ukothuka okukhulu kwintengiso yehlabathi. ”

Endaweni yoko, iplastiki yaphinda yathunyelwa ngobuninzi kuMzantsi-mpuma weAsia, apho abantu baseTshayina batshintshile.

Ngabancinci abakhulu abathetha isiTshayina, iMalaysia yayilukhetho oluphezulu lwabahlaziyi baseTshayina abafuna ukufuduka, kwaye idatha esemthethweni ibonise ukuthengiswa kweplastiki ngokuphindwe kathathu ukusuka kumanqanaba e-2016 ukuya kwi-870,000 yeetoni kunyaka odlulileyo.

Kwidolophu encinci yaseJenjarom, kufutshane ne-Kuala Lumpur, amashishini okulungisa iplastiki avele ngamanani amakhulu, akhupha umsi onobungozi ubusuku nemini.

Iziduli ezinkulu zenkunkuma yeplastiki, elahlwe kwindawo evulekileyo, zafunjwa njengoko abahlaziyo bezabalazela ukumelana nokuthontelana kokupakishwa kwempahla yemihla ngemihla, njengokutya kunye nezicoci zokuhlamba iimpahla, ukusuka kude njengaseJamani, e-US naseBrazil.

Abahlali bakhawuleza baqaphela ukunuka kwe-acrid phezu kwedolophu- uhlobo lwevumba eliqhelekileyo ekusetyenzweni kweplastiki, kodwa abakhankasi bezendalo bakholelwa ukuba eminye imisi iphuma ekutshisweni kwenkunkuma yeplastiki ebikumgangatho ophantsi kakhulu ukuba ingaphinda isetyenziswe.

“Abantu babehlaselwa ngumsi onetyhefu, ubavusa ebusuku.Uninzi lwalukhohlela kakhulu, ”utshilo umhlali uPua Lay Peng.

“Andikhange ndilale, andiphumli, bendihlala ndiziva ndidiniwe,” wongeze watsho umntu oneminyaka engama-47.

abameli be-NGO yendalo esingqongileyo bahlole inkunkuma yeplastiki elahliweyo

Abameli be-NGO yendalo esingqongileyo bahlole umzi-mveliso wenkunkuma yeplastiki elahliweyo e-Jenjarom, ngaphandle kwaseKuala Lumpur eMalaysia.Ifoto: AFP

 

UPua kunye namanye amalungu oluntu aqala ukuphanda kwaye, phakathi ku-2018, sele efumene malunga nama-40 amashishini okulungisa, uninzi lwawo lwalubonakala lusebenza ngaphandle kweemvume ezifanelekileyo.

Izikhalazo zokuqala kwabasemagunyeni azizange ziye ndawo kodwa baqhubeka becinezela, yaye ekugqibeleni urhulumente wathabatha amanyathelo.Abasemagunyeni baqala ukuvala iifektri ezingekho mthethweni eJenjarom, kwaye babhengeza umkhenkce okwethutyana kwilizwe lonke kwiimvume zokungeniswa kweplastiki.

Iifektri ezingamashumi amathathu anesithathu zavalwa, nangona amatshantliziyo ayekholelwa ukuba uninzi luthe cwaka kwenye indawo elizweni.Abahlali bathi umgangatho womoya uphucukile kodwa ezinye iindawo zokulahla iplastiki zishiyekile.

EOstreliya, eYurophu nase-US, uninzi lwabo baqokelela iplastiki kunye nezinye izinto ezinokuphinda zisetyenziswe bashiywe begxalathelana ukufumana iindawo ezintsha zokuyithumela.

Baye bajongana neendleko eziphezulu zokuyilungisa ngabashicileli bezinto ezisetyenzisiweyo ekhaya kwaye kwezinye iimeko baye babhenela ekuyithumeleni kwiindawo zokulahla inkunkuma njengoko inkunkuma yafumba ngokukhawuleza.

"Kwiinyanga ezilishumi elinesibini, sisaziva iziphumo kodwa asikashukumi kwizisombululo okwangoku," utshilo uGarth Lamb, umongameli wequmrhu loshishino loLawulo lweNkunkuma kunye noMbutho woBuyiselo lweZibonelelo eOstreliya.

Abanye baye bakhawuleza ukuziqhelanisa nemeko-bume entsha, njengamaziko athile alawulwa ngurhulumente wasekhaya aqokelela izinto ezinokuphinda zisetyenziswe eAdelaide, eMzantsi Ostreliya.

Amaziko ayethumela phantse yonke into - ukusuka kwiplastiki ukuya ephepheni nakwiglasi - ukuya eTshayina kodwa ngoku iipesenti ezingama-80 zilungiswa ziinkampani zasekhaya, uninzi lwezinye zithunyelwa eIndiya.

inkunkuma iyahluzwa kwaye ihlelwe kuMntla weAdelaide woLawulo lweNkunkuma
Inkunkuma iyahluzwa yaze yahlelwa kwindawo yoLawulo lweNkunkuma yaseMantla ye-Adelaide e-Edinburgh, indawo esemantla esixeko sase-Adelaide.Ifoto: AFP

 

Inkunkuma iyahluzwa yaze yahlelwa kwindawo yoLawulo lweNkunkuma yaseMantla ye-Adelaide e-Edinburgh, indawo esemantla esixeko sase-Adelaide.Ifoto: AFP

Yabelana:

"Sihambe ngokukhawuleza kwaye sijonge kwiimarike zasekhaya," uAdam Faulkner, umphathi oyintloko we-Northern Adelaide Waste Management Authority, uthe.

“Siye safumanisa ukuba ngokuxhasa abavelisi balapha ekhaya, sikwazile ukubuyela kumaxabiso okuvalwa kokuvalwa kweTshayina.”

Kwilizwe laseTshayina, ukungeniswa kwenkunkuma yeplastiki yehla ukusuka kwiitoni ezingama-600,000 ngenyanga ngo-2016 ukuya malunga ne-30,000 ngenyanga ngo-2018, ngokwedatha ekhankanywe kwingxelo yamva nje evela kwiGreenpeace kunye ne-NGO yendalo ye-Global Alliance ye-Incinerator Alternatives.

Nje ukuba amaziko aphithizelayo okurisayikilishwa ashiywe njengoko iifemu zafudukela kuMzantsi-mpuma Asia.

Kutyelelo kwidolophu esemazantsi e-Xingtan kulo nyaka uphelileyo, u-Chen Liwen, umseki we-NGO yezendalo i-China Zero Waste Alliance, wafumanisa ukuba ishishini lokurisayikilisha lilahlekile.

“Iiplastiki ezirisayikilisha ziphelile – bekukho iimpawu 'zerenti' ezityatyekwe kwiingcango zefektri kunye neempawu ezifuna abantu abanamava okurisayikilisha ukuba bafudukele eVietnam," watsho.

Izizwe zase-Asia-mpuma ezichatshazelwe kwangoko sisithintelo sase-China - kunye neMalaysia, iThailand kunye neVietnam ziye zabethwa kanobom - zithathe amanyathelo okunciphisa ukuthengiswa kweplastiki ngaphandle, kodwa inkunkuma iphinde yathunyelwa kwamanye amazwe ngaphandle kwezithintelo, njenge-Indonesia neTurkey. Ingxelo yeGreenpeace ithe.

Kuqikelelwa ukuba ziipesenti ezilithoba kuphela zeeplastiki ezakhe zaveliswa ngokutsha, abakhankasi bathi ekuphela kwesisombululo sexesha elide kwingxaki yenkunkuma yeplastiki kukuba iinkampani zenze kancinci kwaye abathengi basebenzise kancinci.

Umkhankaseli weGreenpeace uKate Lin uthe: "Ekuphela kwesisombululo kungcoliseko lweplastiki kukuvelisa iplastiki encinci."


Ixesha lokuposa: Aug-18-2019